دیابت یک بیماری مزمن است که ناشی از افزایش سطح قند خون در بدن است. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 دیابت عصبی یک عارضه جانبی از دیابت است که طولانی مدت می‌تواند باعث آسیب به عصب‌ها و سیستم عصبی شود.
دیابت نوع ۱ یا دیابت نوجوانان، معمولاً در سنین جوانی شروع می‌شود و به علت ناتوانی بدن در تولید انسولین ایجاد می‌شود. در این نوع دیابت، بدن به طور کامل انسولین تولید نمی‌کند و بنابراین نیاز به تزریق انسولین خارجی دارد.
دیابت نوع ۲ یا دیابت بزرگسالان، معمولاً در سنین بالاتر شروع می‌شود و به علت مقاومت بدن در استفاده از انسولین به درستی ایجاد می‌شود. در این نوع دیابت، بدن هنوز قادر به تولید انسولین است، اما بازده آن کاهش می‌یابد. در بسیاری از موارد، مدیریت قند خون، تغذیه مناسب و فعالیت بدنی می‌تواند کمک کند.
همچنین، وجود دیابت بارداری نیز یک نوع دیگر از دیابت است که در زمان بارداری تشخیص داده می‌شود و ممکن است پس از زایمان به حالت طبیعی بازگردد.
دیابت نوع دو چیست؟
دیابت نوع دو یکی از بیماری‌های گلایکمیک متداول است که گاهی به آن دیابت غیر انسولین وابسته یا NIDDM نیز میگویند. در این اختلال سوخت‌وسازی، بدن به‌دلیل عدم توانایی در استفاده از گلوکز به صورت کارآمد، با مشکلات انرژی‌زا مواجه می‌شود. لوزالمعده، که نقش پردازش انسولین را دارد، تدریجاً کارکرد کاهش یافته و انسولین کمتری تولید می‌کند. این موضوع موجب مقاومت انسولینی در سلول‌های بدن می‌شود، و به همین دلیل میزان گلوکز در خون به افزایش می‌یابد. میزان بالای گلوکز خون در دیابت نوع دو می‌تواند منجر به عارضات جدی نظیر بیماری‌های قلبی-عروقی، سکته مغزی و حتی مرگ شود.
دیابت نوع دو بیشتر در چه سنی اتفاق می افتد؟
دیابت نوع دو یک بیماری متداول است که عمدتاً در افراد بالای ۴۰ سال رخ می‌دهد. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که بدن نسبت به انسولین، هورمونی که توسط لوزالمعده تولید می‌شود، مقاومت نشان می‌دهد. به عبارتی، انسولین در بدن وجود دارد، اما اثرات آن کمرنگ است.
عوامل متعددی در بروز و تشدید دیابت نوع دو نقش دارند. از جمله این عوامل می‌توان به سبک زندگی ناسالم، کم‌تحرکی، اضافه‌وزن و رژیم غذایی نامناسب اشاره کرد. علاوه بر این، افرادی که در تاریخ خانوادگی خود دچار دیابت نوع دو شده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. ژنتیک و وراثت نیز نقش مهمی در این زمینه دارند.
بعضی از علائم و نشانه‌های دیابت نوع 2 عبارتند از:
- افزایش میزان عطش و ترشح ادرار
- احساس خستگی و ضعف عمومی
- کاهش وزن بدن بدون دلیل آشکار
- تورم و التهاب در بخش‌های مختلف بدن
- آسیب به بافت‌ها و عروق خونی، به خصوص در پاها
- کاهش قدرت جنسی
- تغییرات در دید و مشکلات چشمی
- زخم‌ها و التهابات مزمن در پوست
- عفونت‌های مکرر، به خصوص در سطح دستگاه تنفسی و ادراری
- تغییرات در خواب و بیداری
- بروز مشکلات گوارشی مانند اسهال یا یبوست
- عدم توانایی در ترمیم زخم‌ها
تشخیص دیابت نوع دو:
تشخیص دیابت بر اساس علائم فرد و همچنین نتایج آزمایش خون است. همانطور که پیش‌تر اشاره شد، بسیاری از افراد پیش از تشخیص دیابت نوع دو، علامتی ندارند.
پزشک معالج به‌منظور بررسی ابتلا به دیابت از آزمایش خون کمک می‌گیرد. میزان قندخون از طریق روش‌های متفاوتی سنجیده می‌شود که در ادامه توضیح داده شده است:
سنجش گلوکز خون تصادفی: برای انجام این آزمایش هر زمانی از روز بدون توجه به زمان صرف وعده غذایی می‌توان از بیمار خون گرفت. میزان گلوکز خون تصادفی (رندوم) در حالت طبیعی بین ٧٠ الی ١٤٠ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.
سنجش گلوکز خون ناشتا: برای انجام این آزمایش نیاز است بیمار ٨ الی ١٢ ساعت ناشتا باشد. محدوده طبیعی قندخون ناشتا کمتر از ١٠٠ میلی‌گرم در دسی‌لیتر می‌باشد.
هموگلوبین A1c: این آزمایش میانگین سطح قندخون در دو الی سه ماه گذشته را نشان داده و در هر زمانی از روز صرف نظر از وعده غذایی قابل اندازه‌گیری است. مقدار طبیعی آن (در فرد سالم)، کمتر از ٦/٥ درصد می‌باشد.
تست تحمل گلوکز خوراکی: برای اینجام این آزمایش سطح قندخون قبل و یک یا دو ساعت بعد از نوشیدن مایع مخصوص حاوی ٧٥گرم گلوکز اندازه‌گیری می‌شود.
با توجه به توضیحات بالا، دسته‌بندی زیر تعریف شده است:
- محدوده طبیعی (سطح قندخون در محدوده میزان طبیعی)
- پیش‌دیابت (قندخون بالاتر از حد نرمال که هنوز به محدوده دیابت نرسیده و با افزایش خطر ابتلا به دیابت همراه است).
- دیابت (قندخون بالا)
درصورتی که بیمار حداقل یکی از موارد زیر یا بیشتر را داشته باشد، پزشک تشخیص دیابت نوع دو را برای فرد در نظر می‌گیرد:
- داشتن علائم دیابت و قندخون تصادفی (رندوم) بیشتر از ٢٠٠ میلی‌گرم/دسی‌لیتر
- قندخون ناشتای ١٢٦میلی‌گرم/دسی‌لیتر یا بیشتر
- سطح قندخون در آزمایش تحمل گلوکز خوراکی ، دو ساعت بعد از خوردن مایع حاوی ٧٥ گرم گلوکز ٢٠٠ میلی‌گرم/دسی‌لیتر یا بیشتر
- میزان همگلوبین A1C ٥/٦ درصد یا بیشتر
درمان دیابت نوع ۲ معمولاً شامل تغییر در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و در صورت لزوم مصرف داروهای خوراکی یا تزریق انسولین است. اهمیت تغذیه مناسب و کنترل وزن برای مدیریت دیابت نوع ۲ بسیار مهم است. کاهش مصرف قند و چربی‌های اشباع شده و افزایش مصرف مواد غذایی سالم مانند میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و غلات کامل بهبود قند خون و کاهش عوارض دیابت را تسهیل می‌کند.
همچنین، فعالیت بدنی منظم و معتدل نقش مهمی در کنترل دیابت نوع ۲ دارد. فعالیت‌های همچون پیاده‌روی، شنا، دوچرخه سواری و تمرینات استقامتی می‌تواند به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش قند خون کمک کند.
در مواردی که تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی نتیجه مطلوبی نداشته باشد، ممکن است پزشک داروهای خوراکی یا تزریق انسولین را تجویز کند. این داروها معمولاً برای کمک به بدن در تولید و استفاده از انسولین به درستی عمل می‌کنند.
تفاوت دیابت نوع یک و دو:
- نیاز به انسولین: در دیابت نوع یک، تزریق انسولین حیاتی است، اما در دیابت نوع دو ممکن است نیازی به آن نباشد.
- علل بیماری: علل دیابت نوع یک عمدتاً اتوایمونی هستند، در حالی که دیابت نوع دو اغلب به سبک زندگی و عوامل ژنتیکی برمی‌گردد.
- گروه سنی: دیابت نوع یک معمولاً در سنین پایین تشخیص داده می‌شود، در حالی که دیابت نوع دو عمدتاً در بزرگسالان مشاهده می‌شود.
راهکار های پیشگیرانه از دیابت نوع دو:
- تغذیه مناسب: انتخاب یک رژیم غذایی سالم و متعادل یکی از راه‌های اساسی پیشگیری از دیابت نوع دو است.
- فعالیت بدنی: ورزش و فعالیت بدنی منظم می‌تواند در کاهش وزن و افزایش حساسیت به انسولین کمک کند.
- کنترل وزن: اضافه وزن و چاقی به‌طور قاطعی با افزایش خطر دیابت نوع دو مرتبط است.
- روان‌شناسی: استرس و اضطراب می‌توانند به افزایش قند خون منجر شوند، بنابراین مدیریت استرس نیز مهم است.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب انجام شود.
دیدگاه خود را بنویسید